Wat moeten gamemakers met kunstmatige intelligentie? | 23-04

Hallo, en een fijne zondag toegewenst. Een maand na m'n laatste nieuwsbrief ben ik dan toch weer vol geland in Nederland. Ook tijd om met een kop koffie eens te gaan zitten en de balans van het gamenieuws van de week op te maken. (En nee: zondag wordt niet de gebruikelijke landingsdag van deze nieuwsbrief. Ik ben alleen nogal aan het ontjetlaggen. Mea culpa.)

Wat moeten we met kunstmatige intelligentie? Dat is de vraag die vrijwel iedereen in een creatief vak op dit moment stelt. Het is het meest vervelende moment in elke cyclus voor technologische innovaties: iedereen heeft ideeën over wat er 'kan' gebeuren, maar wat precies praktisch mogelijk en wenselijk is, is nog onduidelijk. 

Het levert nogal wat verwarring op over waar we precies staan, zeker in de game-industrie: buitenstaanders roepen al decennia dingen tot 'nieuw' uit in games die games al jaren deden. Het spreekt bijvoorbeeld tot de verbeelding dat Roblox generatieve kunstmatige intelligentie - programma's die zelf content maken op basis van opdrachten vanuit de mens - wil gaan gebruiken voor het maken van gamewerelden. Maar wat betekent dat eigenlijk, in een industrie die al jaren gebruik maakt van 'random generation'-technologie om algoritmen werelden op bestelling te laten maken? Hoe nieuw is het?

De meest zinnige opmerking die ik iemand uit m'n eigen vakgebied over AI heb horen maken: "Ik dacht minder over wat de technologie kan, en meer over waar de journalistiek eigenlijk voor is", zei Chris Moran van The Guardian tijdens een panel op het Internationale Festival van de Journalistiek in Perugia. "Wat doen we als journalisten?"

We trappen in een val als we alleen gaan fantaseren over de mogelijkheden en gevaren van AI, denk ik. Wat er uiteindelijk overblijft, zijn de praktische toepassingen die natuurlijk voortvloeien uit wat we al in de dagelijkse praktijk doen. Zie ook audio-app Clubhouse: een enorme hype in 2021 die álles zou veranderen, kopten veel sites. Inmiddels worden dergelijke apps selectief gebruikt voor sommige paneldiscussies waar anders niet iedereen bij kan zijn: handig voor sommige toepassingen, maar niet meer. Nu zal de impact van AI vele malen groter zijn, maar de kernvraag blijft: hoe helpt deze technologie ons om de doelen te bereiken die we al hebben?

Wat is het doel van Roblox? Spelers helpen om hun eigen gamewerelden te maken, waar ze vervolgens met anderen in kunnen spelen. Bij traditionele vormen van 'random (world) generation' komt behoorlijk wat gesleutel door gamemakers kijken. Erg technisch, zeker om in een game voor kinderen te stoppen. Maar met AI kan deze kerntaak op termijn veel gemakkelijker worden, schrijft Roblox: kinderen zouden gewoon kunnen beschrijven wat ze willen, en de game probeert het te maken.

Dat zou óók meteen het leven gemakkelijker maken voor gamemakers in het algemeen.  Met dergelijke technologie zou een gamemaker heel snel een concept op verschillende manieren kunnen uitproberen. Maar dan moet de technologie wél goed genoeg worden om dat zonder teveel fouten te doen. De huidige taalmodellen zijn stiekem nog best beperkt; ze zijn goed in patroonherkenning, wat ze produceren is gebaseerd op gemene delers, en wat ze niet kunnen vinden, hallucineren ze er op basis van die gemene delers wel bij. 

Zou AI in de toekomst toch een deel van de creatieve taken kunnen overnemen? Bijvoorbeeld om de vele incidentele achtergrondpersonages die je in een game tegenkomt meer leven te geven, zoals GamesIndustry.biz hoopt? Tja. ChatGPT klinkt misschien vaag menselijk, maar zover zijn we nog niet. Vermoedelijk zal er altijd een menselijke controlelaag moeten blijven. We zullen het zien - zodra de hypewolk gaat liggen.

Toen ik rond 2013 terugkeerde naar de gamejournalistiek, zei ik beslist tegen mijn eindredacteur: van mij kun je geen feministische epistels verwachten. ('Oh', zei hij, 'dat mag wel hoor'). Gamergate stond op het punt van uitbreken, boze gamers mopperden overal over teveel vrouwen en teveel LHBT'ers, en ik was nooit groot fan geweest van ideologiekritiek: ik heb het liever over de nuances van een debat en het al dan niet effectief uitwerken van thema's dan over machtsverhoudingen en wie al dan niet aan het woord komt. Ook nu nog.

Toch schreef ik de afgelopen jaren steeds vaker over diversiteit. Niet omdat ik het per sé leuk vind, maar omdat het nodig bleek. Zie nu weer: de aanwezigheid van een lesbische romance in het nieuwe uitbreidingspakket Burning Shores voor Horizon Forbidden West is nog steeds genoeg voor eindeloze negatieve recensies en gezeur over 'woke' op sociale media. Je zou er bijna moedeloos van worden.

Bij mij zelf steekt telkens de angst op: games doen het ondertussen best goed qua diversiteit, maar is dit het toppunt? Keren we door al die anti-wokesentimenten straks terug naar een wereld waarin wit, heteroseksueel en man de standaardpositie is van elk gamepersonage? Kijk, ik heb inmiddels het punt bereikt waarop ik best wel weer een witte-heteroseksuele-man-game kan hebben. Maar dan als deel van een game-industrie waarin we een schakering van ervaringen hebben, zowel op het gebied van gender- en geaardheid als levenservaring, hobby's, emoties en vaardigheden. 

De weerstand tegen games als Horizon komt echter uit een andere hoek: van mensen die de 'standaard' missen. Alles dat afwijkt van die standaard is politiek. En als iemand die niet in die standaard valt, ben ik blijkbaar per definitie politiek - zelfs al wil ik maar de blijheid uiten dat een gameserie als Mass Effect bestaat voor mensen als ik. Of benoemen dat er kritiek is op de mening die J. K. Rowling etaleert over transgender mensen. Daar worstel ik mee, als iemand die journalist is, en eigenlijk het liefst geen grote politieke standpunten wil innemen. Ik vraag me bij elke retweet of tweet over diversiteitsthema's af: is dit teveel? Haakt iedereen nu af?

Maar ja: mijn identiteit is op dit moment politiek. En ik ben blij dat Guerrilla doorzet in de richting die het al sinds Zero Dawn is ingeslagen: seksualiteit als een complexe schakering van ervaringen, niet een keuze tussen 'normaal' en 'politiek'. Nu moet ik nog de tijd vinden om Burning Shores daadwerkelijk te spelen.

(Ik keek de afgelopen weken veel video-essays van queer filmcriticus James Somerton; ik kan zijn video over de wijze waarop Amerikaanse politici al decennia proberen om goodwill tegen LHBT'ers de kop in te drukken zeker aanraden.)

• Om nog even door te emmeren over dit onderwerp: kort voor mijn vakantie sprak ik producer Phill Ring over de wijze waarop The Sims elk jaar weer een stukje inclusiever probeert te worden.

• Ik speelde ook de remake van Resident Evil 4, een gameklassieker die ik nog nooit eerder had aangeraakt.

• Naar aanleiding van de Tetris-film schreef collega Thijs Schrik dit toffe stuk over competitief Tetris spelen.

• En Dana Linssen bezocht een festival voor machinima-films, die gebruik maken van beelden uit games. Ik ben echt ongelofelijk blij dat games zo steeds serieuzer worden besproken in de krant.

• Hacker Gary Bowser mag vervroegd de gevangenis uit. Hij werd vorig jaar tot 40 maanden cel en een enorme schadevergoeding veroordeeld, omdat hij apparaten verkocht waarmee je Nintendo Switch-spelcomputers kon hacken. Nintendo zette bij de rechter in op een maximale straf, om andere hackers af te schrikken.

• Met de stijgende rentes leek het overnamecircus in games voorbij. Toch slokken de grote spelers nog steeds kleinere spelers op - zo kondigde Sony deze week aan dat het Firewalk Studios overneemt, een gamebedrijf met expertise in servicegames. De Japanse gamegigant zet sinds enkele jaren sterk in op dergelijke games, die over een langere periode gespeeld worden en geld opbrengen.

  • Opmerkelijker is het bod van Sega op Rovio, de studio achter Angry Birds. Sega trekt 706 miljoen euro uit voor de Finse mobile game-expert, die ooit de motor was achter de grote Finse game-industrie. Die glans heeft Angry Birds al lang niet meer, maar voor het ook lang tanende Sega zou het een opsteker kunnen zijn op de mobiele markt - mits Rovio met een goed idee komt.

  • ... en Fortnite-studio Epic Games breidt uit naar Brazilië.

• Het gaat slecht met de esportssector, ziet Ron Vorstermans op Gamer.nl. Grote esportsteams zagen ontslagrondes, iconische clubs als CLG sneuvelen. Is de zeepbel geknapt?

• Volgens onderzoek van Deloitte hebben 40 procent van alle ondervraagden onder de 40 jaar oud meer sociaal contact in games dan er buiten.

• Warner Bros. Games kondigde deze week een nieuwe Harry Potter-game aan op basis van de fictieve sport zwerkbal. Deze sport ontbreekt in het populaire Hogwarts Legacy. Expres?

• Netflix blijft bouwen aan zijn gametak. Joseph Staten, hiervoor de creatieve leider achter het team van Halo Infinite, gaat aan een blockbustergame werken voor de streamer.

• Een populaire, door een fan gemaakte toevoeging voor de game Minecraft kwam onder vuur te liggen vanwege het racistische ontwerp van bepaalde personages. Dat werd een masterclass in hoe je wél goed reageert op dit soort kritiek.

• Bas Vroegop vertelde me al vaker over de bizarre geschiedenis van The Chronicles of Spellborn, de Nederlandse World of Warcraft-killer die er nooit kwam. Hij besloot de makers aan te schrijven en eens uit te zoeken hoe het écht zat. In de Podimo-podcast Goed Verhaal vertelt hij er over. Een aanrader voor iedereen met interesse in de vaderlandse game-industrie.

• Er zijn steeds meer oudere gamers, constateerden wij in NRC ook al eens. Nu blijkt ook de American Association of Retired Persons daar mee bezig te zijn: deze samenvatting van hun Games Summit legt je alles uit over games maken voor mensen boven de 50. (Met dank aan Joost van Dreunen)

• The Guardian schreef dit mooie stuk over hoe games je kunnen helpen bij rouwverwerking, een voor mij persoonlijk belangrijk thema. (Ooit schrijf ik er mijn eigen artikel over.)