MBBIG - Wat is het beste gameverhaal allertijden? - 23/12

Wat is het beste gameverhaal allertijden? Volgens Craig Mazin, showrunner van Chernobyl en The Last of Us, is dat The Last of Us (2013), zei hij deze week tegen Empire Magazine. Ere wie ere toekomt: hij koos in ieder geval een game die op de meeste top-25-lijsten staat. Maar ik blijf stoeien met vragen over het nalatenschap van Joel en Ellie - en wat deze televisieserie precies betekent voor videogames.

The Last of Us heeft een speciale plek in het hart van niet alleen menig gamer, maar ook de industrie zelf. Zelden waren games zo cinematisch, zo sterk geacteerd, zo goed in het verwerken van film- en tv-vertelvormen tot een game-ervaring waar ik ook nog steeds de tranen van in de ogen krijg. Toch was ik beduusd toen ik 'm voor het eerst in 2013 speelde:  ik verwachtte iets, nou ja... game-ier. 

In eerste instantie ging ik er zelfs vanuit dat het om wéér een roleplaying game met een verhalende insteek ging, waarbij je onderweg keuzes zou moeten maken. Waarom? Tja, dat was wat de meeste cinematische games op dat moment aan het doen waren. Maar het spel leek meer op een Call of Duty, waarin je al sluipend en schietend door het verhaal werd geleid. Alleen was het verhaal van The Last of Us gewoon véél beter. 

Kun je The Last of Us 'het beste gameverhaal ooit' noemen? Ik weet niet eens zeker of het echt een gameverhaal is. Het is een heel goed verhaal dat toevallig plaatsvindt in een videogame. Wel gebruikt het de grootste kracht die games bieden: het verbinden van de emoties van de speler aan de emoties van het personage in wiens voeten zij treedt.

Ik hou van dat spel. Toch denk ik soms: als we dit medium willen definiëren als kunst, als een cultuuruiting, dan moet 'het beste gameverhaal' meer zijn dan alleen een film vanuit een ander perspectief. 

Wat is een goed gameverhaal?

Lucas Pope, bekend van Return of the Obra Dinn en Papers, Please, is al jaren één van mijn favoriete gamemakers. Ik ontdekte hem toen ik aan het einde van mijn opleiding journalistiek werkte aan een quasi-eindscriptie over de mogelijkheden voor games als journalistiek vertelmedium. Al zoekende naar goede 'newsgames' struikelde ik over The Republia Times, een korte game over een krant. Het spel onderzocht de werkwijze van propaganda door je te vragen om te kiezen wat er dagelijks in de krant komt - en hoe groot het wordt gebracht. 

In vergelijking met het latere work van Pope is Republia Times niet bepaald verfijnd te noemen, maar ik vond het fascinerend. Het drukte me voor het eerst op wat er uniek kan zijn aan gameverhalen: een slimme gamemaker leidt zijn spelers om de tuin, en weet ze zo te verleiden om het verhaal zélf te vertellen met hun daden. 

Later wist Pope deze strategie te vervolmaken met Papers, Please, een game waarin je een douane-agent speelt die in een fictief autocratisch land de paspoorten van reizigers moet controleren. Je krijgt daarvoor een pamflet met regels en zaken om op te letten, en wat instructies. Doe je je werk naar behoren, dan kom je aan het einde van elke dag thuis bij je gezin met genoeg geld op zak voor de verwarming en een hapje te eten. Doe je dat niet, dan wordt je familie ziek of staat de politie op de stoep om je af te voeren.

Het geeft je deze informatie - en dan gaat de deur van je douanehokje open. Tussen de gewone reizigers zitten wanhopige mensen die op de vlucht zijn. Wanhopig genoeg dat hun papieren vaak niet kloppen. Zou je misschien voor deze ene keer de andere kant op willen kijken?

Papers, Please vertelt een verhaal dat we nauwelijks als verhaal herkennen. Er zijn dialogen, en personages, en gebeurtenissen. Maar deze vormen slechts een context voor de speler, die zelf moet beslissen over wie dit verhaal gaat: de loyalist, de rebel die zelf wil vluchten, de lieve goedzak die het niet laten kan en zo zijn familie opoffert. Wat vind je belangrijk? vraagt Papers, Please.

Zou je Papers, Please op film zetten, dan transformeert het tot iets anders. Vervang je de beslissingen van de speler door die van een filmregisseur, dan is het Papers, Please niet meer. Het is een echt gameverhaal: het bestaat vanwege het medium, niet toevallig in het medium. 

Hoe leg je dat uit aan een man wiens levenswerk gebouwd is op lineaire filmverhalen? In één zin heeft Craig Mazin gelijk: als we goede verhalen definiëren als filmverhalen, dan is The Last of Us wellicht het beste gameverhaal allertijden. Het vlecht mooi het oude en het nieuwe medium samen, met een beetje van beide; het zou een begin kunnen zijn van een kruisbestuiving, een manier voor een filmpubliek om voorzichtig over te stappen naar games - áls ze nieuwsgierig worden. 

Maar wat moeten gamers er van vinden? Deze serie biedt óók een spiegel voor waar we nu zijn in de jeugd van dit medium: gaming als een vroege twintiger die papa's pak nog heel even moet lenen om serieus te worden genomen. Misschien moeten we Mazin's opmerking dan ook niet zien als een domme uitspraak van iemand die niet beter weet, maar als een goede aanleiding om eens hardop de vraag te stellen:  een goed gameverhaal, wat betekent dat eigenlijk voor ons? 

Ik ben er nog niet uit.

De negen afleveringen van het eerste seizoen van The Last of Us verschijnen op 15 januari op HBO Max.

— Len

• Eerst werd de EU boos. Daarna klaagde de Amerikaanse marktwaakhond FTC ze aan. Nu slepen gamers Microsoft naar de rechter om zijn beoogde overname van Activision Blizzard, aldus Bloomberg.

  • De gamers maken zich zorgen dat de deal Microsoft 'een ongeëvenaarde positie in de game-industrie’ zal verschaffen. Maar aantonen dat ze echt negatieve gevolgen gaan ondervinden van deze deal zal lastig worden - zeker omdat Microsoft, met zijn spelcomputer-concurrenten Nintendo en Sony Playstation aan de ene kant en smartphonegameplatformen Apple en Google aan de andere, zich nog lang geen game-monopolist kan noemen.

• Microsoft is niet de enige die ruzie heeft met de Amerikaanse FTC. Fortnite-maker Epic Games moet meer dan 500 miljoen dollar aan boetes betalen omdat het de privacy van kinderen zou schenden en spelers met trucjes zou overhalen om meer geld uit te geven dan ze willen. Het zou onder andere heel moeilijk zijn om een aankoop te annuleren.

• Game-componist Austin Wintory is voor de tweede keer genomineerd voor een Grammy, ditmaal voor zijn soundtrack voor de game Aliens: Fireteam Elite. Wintory was in 2013 de eerste componist die een Grammy-nominatie kreeg voor zijn gamewerk.

  • Dit is het eerste jaar dat er een speciale Grammy-categorie bestaat voor game-soundtracks. Verder zijn Bear McCreary (Call of Duty Vanguard), Richard Jacques (Marvel's Guardians of the Galaxy), Christopher Tin (Old World) en Stephanie Economou (Assassin's Creed Valhalla-dlc) genomineerd.

• Guerrilla werkt aan een multiplayergame in het Horizon-universum. Mogelijk wordt het een MMO. Dat past in de huidige strategie van Sony: de Japanse gamereus wil verder kijken dan de verhalende blockbusters voor één persoon waar zijn studio's zo goed in zijn.

• Activision-COO en president Daniel Alegre vertrekt om leiding te geven aan het NFT-bedrijf dat de Bored Apes beheert. Ergens voelt dit on-brand voor Activision.

• 'De Oscars van de game-industrie', 'een soort van games-Oscar'. Zo beschrijf ik wel vaker de Game Awards, het jaarlijkse prijzengala waar tussen de bombastische trailers in af en toe ook nog prijzen worden uitgereikt. The Ringer schreef dit interessant profiel van organisator Geoff Keighley, de zoon van IMAX-kopstukken die van game-journalist transformeerde tot spreekstalmeester en aanjager van een awardsshow die inmiddels meer kijkers trekt dan de Oscars.

• Ik ben doorgaan sceptisch over organisaties die games willen gebruiken 'om zo de kinderen aan te spreken', maar het is moeilijk om boos te worden over een Minecraft-server die kinderen helpt om met verlies om te gaan.

• Games kunnen dan ook goed helpen bij rouw. Toen mijn moeder overleed, vond ik steun in The Last of Us Part II, en mijn broer in Spiritfarer. Michel Musters verloor zijn vader en schreef op Gamer.nl over hoe God of War Ragnarok hem daarmee hielp.

• PlayStation maakte toegankelijkheid een speerpunt van hun game-strategie. Promotiefilmpje? Natuurlijk. Maar deze spotlight over wat Guerrilla deed om Horizon Forbidden West toegankelijker te maken is nog steeds de moeite waard.

• Gamecriticus en worstelaar James Stephanie Sterling schreef teksten voor de populaire game Vampire Survivors. Eline Muijres dook op Twitter in hun hilarische Bestiarium.

• Meer dan een kwart van alle Amerikaanse gamers zijn over de 45. Ook in Nederland staat de tijd niet stil, en worden gamers ouder. Ik vroeg een aantal gamers van over de 45: wat betekenen games voor jullie? 

• De Cultuurredactie van NRC maakte een special over escapisme. Games zijn een escapistisch medium bij uitstek: ze betoveren ons met de illusie dat problemen op te lossen zijn. Hoe deden ze dat in het donkere jaar 2022?

Jongste telg Vosje (20 weken) snapt selfies niet maar vindt smartphones fascinerend.