Het spinnenweb van de Nederlandse game-industrie sluit de deuren | 08-09

Er dreven al langer geruchten rond over de slechte situatie bij gamekoepel Dutch Game Garden, maar toch hoopte iedereen stiekem dat het niet zover zou komen. Immers stond de Nederlandse organisatie al 17 jaar middenin de lokale game-industrie. Je kon er als gamemaker voor van alles terecht: netwerken, advies, kantoorruimte, een jaarlijks congres om je te profileren. Met de aangekondigde sluiting in januari 2025 komt daar ineens een einde aan.

DGG spreekt van ‘een veranderend subsidielandschap’; de door de gemeente en provincie Utrecht ondersteunde organisatie verloor een belangrijke subsidiebron en slaagde er het afgelopen jaar niet in om op nationaal of Europees niveau vervanging te vinden. Het sluit nu liever de deuren “netjes” dan door te blijven ploeteren.

Toen NRC mij in 2017 vroeg om “eens een paar inhoudelijke stukken te maken over de game-industrie”, wist ik - wel ervaren, maar zoals zoveel Nederlandse gamejournalisten primair op het buitenland gericht - in eerste instantie ook niet wie ik moest hebben. Een belletje naar de Game Garden later, en er lag opeens een lijst met contactpersonen voor de verhalen waar ik mee bezig was.

Nu dat ik inmiddels alweer zeven jaar voor NRC actief verslag doe van de game-industrie, bel ik ze eigenlijk zelden meer - al heeft dat DGG-directeur JP van Seventer er nooit van weerhouden om me tijdens game-evenementen uit het niks een gesprek met een wildvreemde ontwikkelaar, uitgever of onderzoeker in te slingeren (om daarna zelf weer te verdwijnen). Ik vermoed dat het verhaal voor veel Nederlandse gamemakers hetzelfde is. De grootste waarde van de Game Garden was misschien wel het vermogen om mensen met puur een gesprek te verbinden met het uitdijende spinnenweb van de Nederlandse game-industrie.

De volle impact van de sluiting zullen we daarom niet meteen voelen, denk ik. Die zal zich uiten in de nieuwe gamemakers (en gamejournalisten) die vanaf 2025 geen loket meer hebben om zich bij te melden als ze voor het eerst de cocon uit rollen. Veel functies zullen hopelijk worden overgenomen, zoals het jaarlijkse congres (Indigo) en de vierjaarlijkse Games Monitor, die essentieel is om de staat van de nationale industrie te peilen. Nieuwe netwerklunches zullen er ook wel komen. Maar zal dat met de intensiteit en de aandacht gebeuren die DGG en Van Seventer er in staken? Dat durf ik op dit moment niet te zeggen.

Wat dat betreft is er ook gewoon teveel onduidelijk. De twintig gamemakers die hun kantoor bij DGG in het Dotslash-gebouw huisvesten, mogen in ieder geval gewoon blijven, vertelde Van Seventer me. De Dutch Games Association ‘gaat onderzoeken wat aan mensen en activiteiten we kunnen overnemen’. Het nut van een Nederlands gamecongres zal door veel hoofden blijven spoken. Maar dat neemt niet weg dat er nu feitelijk een hoop publiek geld uit de Nederlandse game-industrie verdwijnt - en dat er meer op de schouders komt te liggen van een industrie die het op dit moment behoorlijk moeilijk heeft.

Fijner, maar niet minder verrassend nieuws, kwam afgelopen week uit Finland. De Finse gamestudio Remedy heeft een nieuwe geldschieter gevonden voor de opvolger van het fantastische Control, maar houdt ditmaal zoveel mogelijk het heft in eigen handen. Nog beter (en ik zeg dit niet omdat mijn beste vriendin in de Finse filmindustrie werkt), het bedrijf heeft een deal om tv-series en films te gaan maken op basis van hun ‘Remedy connected universe’, dat naast Control ook Alan Wake en nieuwe varianten op oude franchises als Max Payne en Quantum Break omvat.

Waarom is het goed nieuws? Nou, om dat laatste. Remedy is één van de weinige onafhankelijke studio’s die games op blockbusterniveau maakt. Het kon dat jarenlang alleen maar doen door investeringen van megabedrijven als Microsoft en Epic Games. Maar omdat Remedy niet één dak had, maar velen, behield het belangrijke rechten niet. Zo wist het bedrijf pas vijf jaar geleden de uitgeefrechten voor Alan Wake (2010) van Microsoft terug te krijgen, en mag het nog steeds niks uit Max Payne (2001) of Quantum Break (2016) gebruiken.

In de recente hit Alan Wake 2 wist het bedrijf hier behendig doorheen te manoeuvreren door nieuwe soortgelijke personages te maken, gespeeld door de oude acteurs, die in alles duidelijk de oorspronkelijke games uitademden. Zo is FBI-agent Alex Casey met zowel dezelfde stemacteur áls hetzelfde gezicht (dat van studiohoofd Sam Lake) duidelijk een versie van Max Payne. Ze mogen ‘m alleen niet zo noemen.

Ook de uitgeefrechten van Control lagen in eerste instantie elders, bij 505 Media, maar Remedy kocht ze recent terug. Dat blijkt nu een stap te zijn geweest richting meer onafhankelijkheid bij de gamemaker. Onder de deal met de middelgrote uitgever Annapurna Interactive (bekend om zijn artistieke, intellectuele games, en onderdeel van filmproducent Annapurna Pictures) blijven zowel Alan Wake als Control volledig in handen met Remedy. Annapurna investeert 50 procent van het ontwikkelingsbudget en krijgt de rechten op film- en televisieseries op basis van de Remedy-series. Dat zou een zeer vruchtbare samenwerking kunnen zijn: de bizarre Twin Peaks-y spellen van Remedy zijn uniek in het gamelandschap - en kunnen dat óók zijn op tv.

Toegegeven, ik ben ook gewoon een Remedy-fan. Maar ik word hier ook vanuit industrie-oogpunt best blij van. Het blockbusterlandschap wordt inmiddels gedomineerd door grote uitgevers, wat de kracht en creativiteit van de game-industrie weinig goed heeft gedaan. De laatste tijd plukken we daar de verschrompelde vruchten van, in slecht ontvangen trendjagers als Suicide Squad en het vroegoverleden Concord. Creatieve tegenkracht lijkt me zeer welkom, wat je ook van Remedy vindt.

• Ik schreef over de sluiting en impact van de Dutch Game Garden.

• Bastiaan Vroegop besprak tijdens mijn vakantie de nieuwe PlayStation 5-game Astro Bot. Zijn oordeel: ziet er goed uit, maar houdt het net iets te simpel.

• Ik dook in de Chinese game-industrie om de hype rond actiegame Black Myth: Wukong te duiden. Komt er een nieuwe dominante speler op de gamemarkt? Daar lijkt het nog te vroeg voor.

• En zelf was ik behoorlijk gecharmeerd door Star Wars Outlaws. Wie wist dat Ubisoft een sterke Star Wars-game kon maken?

• Voor het eerst hadden we ook een gamelijstje in de tweejaarlijkse Cultuur op Komst-special.

• Twee weken na de lancering trekt Sony alweer de stekker uit Concord. Het online spel slaagde er niet in om in die periode een publiek te vinden. Een blamage voor PlayStation, dat enkele jaren geleden trots aankondigde vol in te zetten op dit soort games. Slechte marketing, te weinig vernieuwing en een te lange productietijd speelde de game parten. Sony zegt zich te gaan bezinnen over de game en mogelijke vervolgstappen.

• RIP Game Mania: de Belgische gamewinkelketen worstelde al langer met het sterk digitaliserende gamelandschap, maar kan nu ook geen koper meer vinden. Ook in Nederlands sluiten daarom de winkels.

• Ik zit zelf in de jury, dus ik mag verder niks verklappen, maar de nominaties voor de Dutch Game Awards zijn bekend. Tijdens de awardsceremonie worden de beste Nederlandse games van het jaar geëerd.

• De strijd tussen acteursvakbond SAG-AFTRA en de game-industrie lijkt zijn eerste vruchten af te werpen. De vakbond sloot afgelopen week een deal met Tencent-studio Lightspeed LA en kondigde daarna ook een deal aan met de ontwikkelaars van “80 verschillende games”. Game-stemacteurs staken op dit moment; zij mogen geen werk verrichtten voor studio’s waar nog geen deal mee is gesloten.

• De reden dat Chris Barrett, gameregisseur van Destiny 2 en de aankomende Bungie-game Marathon, eerder dit jaar werd ontslagen, is wangedrag op de werkvloer. Dat meldt Bloomberg. Er was lang onduidelijkheid over het ontslag.

• Devil May Cry en Dragon’s Dogma-ontwikkelaar Hideaki Itsuno verlaat Capcom. Dat zegt hij op Twitter. Hij werkte dertig jaar aan de toonaangevende Capcom-series. Nu zal hij elders aan een nieuwe game gaan werken. (Als Devil May Cry-liefhebber slaak ik een zucht.)

• Gamestudio Rocksteady zou de helft van zijn testteam hebben ontslagen, naast anderen, schrijft Eurogamer. Rocksteady, bekend van zijn single player games, bracht dit jaar online multiplayer-flop Suicide Squad uit.