Gamen met zwakke vingers, dat gaat straks ook prima op PlayStation

Ik heb een tijd met opzet niet gegamed. Toen ik rond 2007, 2008 het plan opvatte om journalistiek te gaan studeren, nam ik me voor dat ik een serieuze journalist wilde worden - en serieuze journalisten houden zich niet bezig met games. Dat het me wel héél gemakkelijk afging, omdat ik toch al jaren niet zoveel zin meer had in games, negeerde ik maar. Shocker: nadat ik Mass Effect 2 speelde in 2010 bleek het niet de serieuze journalistiek die me uit games weghield, maar het knagende gevoel dat ik niet in games thuishoorde.

Er is sinds 2007 ongelofelijk veel veranderd, en veel meer plek gemaakt voor gamers in allerlei soorten en maten, en toch heb ik het gevoel dat de drive voor toegankelijkheid in games veel te langzaam op stoom is gekomen.

Dankzij mijn eigen ervaringen kan ik me een klein beetje inbeelden hoe het moet zijn om telkens tegen een game te moeten vechten, om überhaupt te kunnen spelen. Ik heb gigantisch veel respect voor de mensen van organisaties als AbleGamers en CanIPlayThat.com: al jaren helpen ze elkaar om nieuwe manieren te vinden om te spelen, maar spreken ze ook veel met grote gamebedrijven over wat er allemaal beter kan. Met als resultaat: enorme sprongen in de fysieke toegankelijkheid van games.

Toch was het lang zo dat je voor toegankelijke hardware bij Xbox moest zijn, en toegankelijke software bij PlayStation. Goed, je hebt dan wat te kiezen, handiger is het als je het één met het ander kan combineren. Maar daar komt verandering in. De lessen van PlayStation worden al steeds vaker toegepast in games van andere makers. En nu komt PlayStation dus met een eigen controller voor mensen met een fysieke handicap: Project Leonardo.

De controller lijkt een beetje op een UFO, en is te combineren met andere PlayStation-controllers, zoals een tweede Leonardo of een extra standaard DualSense-controller. Je kan de controle over een spel delen met een tweede speler, de pookjes verder uit of dichter op elkaar zetten, alle knoppen verwisselen, en er allerlei andere hardware op aansluiten die passen bij jouw situatie.

Al moeten we de Leonardo niet teveel met de Adaptive Controller willen vergelijken, waarschuwt Steven Spohn van AbleGamers. "Het is een andere controller met andere mogelijkheden. De enige overeenkomst met Xbox is dat het op gamers met een handicap gericht is." En dat is goed, vindt hij: "We hebben verschillende mogelijkheden nodig voor verschillende mensen." Hij had zelf inspraak bij de Leonardo, die "echt enorm goed aan te passen is".

Het revolutionaire aan controllers als Leonardo en de Adaptive Controller is dan ook niet hoe ze er uit zien, maar hoe gemakkelijk ze te programmeren en aan te passen zijn. Iemand die weinig kracht heeft in de vingers van één hand, heeft niet dezelfde aanpassingen nodig als iemand met een motorieke stoornis die het lastig maakt om een controller heel lang vast te houden. Voor NRC sprak ik enkele jaren geleden met een jonge gamer die geen precieze spiercontrole had. Om hem tegemoet te komen, moest de Adaptive Controller zo worden aangepast dat hij veel met zijn voeten kon doen.

Gamejournalist en toegankelijkheidsexpert Laura Kate Dale had wel kanttekens: de Leonardo ziet er veel duurder uit dan de Adaptive Controller én de toegankelijke controllers die bedrijven maken voor de Nintendo Switch. De vraag is ook of Sony aan zijn starre beleid om alles zoveel mogelijk PlayStation-only te houden blijft vasthouden - kan je Leonardo straks op pc gebruiken, of niet? Toegankelijkheidsactivisten pleiten al langer voor een reeks standaarden die de hele industrie moet gebruiken, zodat je straks niet vast zit aan producten van één bedrijf dat toevallig iets maakt dat aansluit op jouw handicap.

Stiekem vind ik Leonardo wel geinig om naar te kijken. De Adaptive Controller heeft nog iets van een onhandig DJ-panel, maar Leonardo lijkt alsof hij écht bij de PlayStation hoort. En dat lijkt me stiekem een stap in de goede richting: een manier om gamers met een handicap het gevoel te geven dat ze ook gewoon gamers zijn, en dat stomme knagende gevoel van outsiderschap aan banden te leggen.

Want tja - klagen over die gekke blauw-zwart-witte modem-styling van PlayStation is toch gezelliger als je het met z'n allen doet. Niet?

Ik wil dat alle verschillende gameprijzen elkaar a la Highlander te lijf gaan, zodat we niet maanden lang de ene na de andere variatie op hetzelfde lijstje prijzen krijgen. De Steam Awards zullen in ieder geval níet de prijzenoorlog winnen. Gamers mochten stemmen op hun favoriete games - mits ze op het webwinkelplatform Steam te verkrijgen waren.

Het resultaat: vaak voorspelbaar, soms raar. Het meest bizarre is wel deze prijs voor Stray. Het was een leuke, atmosferische kattengame, maar de makers durfden te weinig met de kattigheid te doen en recycleden ideeën uit andere actie- en puzzelspellen.

Toch wint het spel dus de prijs voor meest innovatieve gameplay. Zijn we op Steam allemaal verblind door kattenliefde, of is deze prijs vooral een reflectie van het enorme aantal kattenminnende gelegenheidsgamers die de game afgelopen jaar op de kop tikten?

• Net op het moment dat de koopkracht wereldwijd instort, laat Sony weten dat het PlayStation 5-tekort eindelijk ten einde is. De tussenstand: 30 miljoen verkochte exemplaren sinds november 2020; van de PlayStation 4 waren er na twee jaar en twee maanden 35 miljoen verkocht. Maar wie let er op de score, right?

• Na vele jaren heeft de Verenigde Staten opeens niet één, niet twee, maar vier vakbonden binnen gamebedrijven, aldus Jason Schreier van Bloomberg. Microsoft accepteerde zonder morren dat zo'n driehonderd testers zich verenigden. Eerder zette onder andere Activision Blizzard zich strijdbaar op bij pogingen tot vakbondsvorming. Het is niet toevallig dat het vaak testers zijn die deze vakbonden beginnen: ze krijgen relatief weinig waardering voor hard werk.

• Misbruik van kinderen blijft een enorm probleem op het populaire kinderplatform Roblox. Deze bezorgde moeder stopt met de game: ze trof een reeks 'toiletspellen' die werden gebruikt voor het simuleren van seks, terwijl ze wél goedgekeurd waren voor jonge kinderen.

• Het relatief kleine gameblad Wireframe Magazine stopt. Het tekent een tijd waarin media-organisaties, na twee jaar goed te hebben gedraaid, opeens enorme bokkensprongen maken omdat er economische tegenwinden opsteken. Nu zijn papieren magazines al jaren overal aan het verdwijnen, maar ook online gamepublicaties kampen met ontslagen. Mijn hoop is nog steeds gevestigd op mainstream nieuwsbedrijven als Bloomberg en The Washington Post, die de afgelopen jaren voorzichtig investeerden in vaste gamekrachten - de enige manier om professionalisering van de gamejournalistiek veilig te stellen.

• De eerste week van het jaar is traditioneel rustig op het gamefront: ik zat elders als invallend coördinator andermans werk na te kijken. Niks nieuws dus op deze plek, wel een korte top-5 van mijn favoriete eigen stukken van dit jaar.

• De Amerikaanse cultuur domineert nog in AAA-games, toch verandert iets. Ik sprak schrijvers van Guerrilla, CD Projekt Red en Remedy over wat hun games Europees maakt.

• Voor het Economiekatern van NRC schreef ik dit uitgebreide stuk over de overnamekoorts in games sinds 2020. Later dook ik als follow-up nog in de overnamewoede van het tot voor kort obscure Embracer.

• De ontwikkelingen rond Netflix in games bleven me boeien. Ik sprak Leanne Loombe van Netflix Gaming over hun plannen - en werd later positief verrast door de gamekeuzes van het streamingplatform.

• Ik sprak met de vrouw die bij Riot Games schoon schip moest maken na berichten over wangedrag op de werkvloer.

• Call of Duty krijgt al jaren kritiek over de manier waarop de serie moslims in beeld brengt. Voor AD dook ik in de vraag: waarom dan, en verandert er iets?

• Ik weet het, ik blijf emmeren over Dwarf Fortress. Maar deze video beschrijft écht heel goed waarom het verhaalgenerator-genre, waar DF zo'n geweldig voorbeeld van is, zo fascinerend blijft.

• De makers van de verrassende gamehit Vampire Survivors wilde de mobiele versie van de game eigenlijk uitbesteden. Toen bleek dat elk extern bedrijf het spel vol met microbetalingen wilde pompen, deden ze het maar zelf.

• Collega, chef, en co-conspirator Bastiaan Vroegop heeft ook een fijne nieuwsbrief, met de veel minder onhandige titel Gamepraat. Voor wie nog niet genoeg gamenieuws in zijn inbox heeft.

• Schrijver Greg Buchanan maakte dit adviesstuk (plus interviews met gameschrijvers) wellicht voor mensen die graag gameschrijver willen worden, het biedt ook genoeg voer voor iedereen die geïnteresseerd is in hoe de worst gemaakt wordt.

• Alessandra van Otterlo, die afgelopen jaar een Lifetime Achievement award won op de Dutch Game Awards, blikt terug op achttien jaar Nederlandse game-industrie.

Als de hennen op hun eieren zitten, pikt haan Beertje (23 weken) lekker alle plek op het kippenkussen in. Verwend nest.