Een eindejaarslijst voor het nieuwe jaar - 2/1

Is het te laat voor een eindejaarslijst? Het voelt ergens not-done, om in januari nog te reflecteren. Maar na een paar maanden eindeloze crisis - kleine crisis, grote crisis, familie, huisdieren, huis, de wereld - merk ik dat het me moeite kost om te gaan zitten en alles bij elkaar te schrijven.

In die periode kostte me het ook moeite om te gamen. Althans: om te gamen met dezelfde focus en passie die ik er normaal voor heb. Terwijl ik eindeloos zuchtte dat ik voor een tweede jaar op een rij alweer moeite had om een Game of the Year aan te wijzen, speelde ik vooral andere dingen. Indiegames, waar je jezelf in kan droppen voor een half uur of een uur en toch iets leuks of interessants mee kan maken.

Met m’n normale eindejaarslijst zal ik jullie niet meer vervelen. Die van NRC, opgesteld door mij en Bastiaan Vroegop, vind je hier. Het voelt als een opsomming van een raar jaar in games, vol rare leuke games en tegenvallende grote games; van die spellen waarvan je niet volmondig kan zeggen dat ze nu game-of-the-year waren, maar waar je toch van genoten hebt.

Wat wil ik dan wel noemen? Tja. Ondertussen zit ik hier op nieuwjaarsdag alvast wat voor te tikken, en speel ik tussen de alinea’s door House Flipper 2. Het eerste deel was een guilty pleasure - een soort vervolmaking van mijn kindse droom voor games, dat ik een gamewereld helemaal zelf naar m’n hand zou kunnen zetten. Het heeft iets meditatiefs: eerst haal ik een uur lang een huis leeg. Dan zet ik de game uit. Een half uur later gaat hij weer aan en richt ik mijn brein op de belangrijke taak die er aan komt: muurtjes verfen, vloertjes leggen, banken uitzoeken. Als alles af is zet ik het huis in de verkoop en beloont de game me met voor- en nashots van het krot dat ik heb opgeknapt. Gratis gelukshormoon.

Dit soort meditatieve games sleepten mij de afgelopen maanden door. Maakbare spellen, die zich minder bezig houden met vastgelegde doelen en meer met het stellen en bereiken van eigen doelen. Zo begon ik aan Caves of Qud, een spel dat al 15 jaar in de maak is. Een ouderwets rollenspel, van het soort dat ik als kind speelde - met pixelgraphics, tegeltjes en veel tekst, maar wel met de willekeur van een roguelike, waarbij elk potje een paar vaste quests heeft maar verder alle kanten uit kan gaan. (Een term die hier meer dan toepasselijk is, aangezien naamgever Rogue (1980) ook zo’n rollenspel was.) Net als een Dwarf Fortress levert dit onvoorspelbare, gekke verhalen op. Alleen door het tekort aan maakbaarheid voor mij net niet genoeg om me meer dan een week bezig te houden.

Ook keerde ik terug bij Shadows of Doubt, een game die dit jaar eindelijk ‘officieel’ af uitkwam. Je speelt een detective in een film noir-setting. De stad wordt bij elke speelbeurt opnieuw aangemaakt, net als de zaken die je kan oplossen. Er is geen vastgelegd pad om welke zaak dan ook op te lossen - krijg je de aanwijzing dat je doelwit de voornaam Gary heeft, dan kun je zoeken naar aanvullende aanwijzingen, of gewoon bij elk bedrijf in de stad inbreken en door de werknemersbestanden bladeren. En, voor mij niet onbelangrijk: verdien je genoeg geld, dan kun je een flat kopen en inrichten. Het triggerde me om telkens nieuwe zaken te openen, meer geld te verdienen, verderop te komen in de wereld. Maar na verloop van tijd maakt de game net iets teveel zaken aan met de verkeerde aanwijzingen, en wordt het frustrerend. Want hoe vind ik in godsnaam een diabeet met bloedtype A+?

Deze drie games van 2024 vormden samen met mijn geliefde Dwarf Fortress en Oxygen Not Included - een basisbouwgame waarin je je veel bezig moet houden met chemische processen - stiekem de ruggengraat van dit gamejaar. Het zijn het soort games waar ik geen grote epistels over kan schrijven, die ik nooit zou kunnen candideren voor een game of the year, maar die er altijd zijn als ik ze nodig heb. Dank, game-industrie.

Welke games vallen voor jullie in die categorie? Vonden jullie nieuwe aanwinsten dit jaar?

• Voor NRC benoemde ik twee games van het voorjaar en potentieel dé game van het jaar - Kingdom Come: Deliverance 2, Avowed en Grand Theft Auto 6.

• Waar ik verder zelf naar uitkijk?

  • Citizen Sleeper 2: Starward Vector (31 januari). Opvolger van de interessante narratieve game Citizen Sleeper, die thema’s over zelfontwikkeling, onderdrukking en identiteit interessant verkende via tekst en dobbelstenen.

  • Death Stranding 2. De eerste game is nog steeds één van mijn favoriete games allertijden, door zijn fascinerende gameplaysystemen die het verhaal over verbinding en isolatie beter vertelden dan de daadwerkelijke dialogen. Als postbezorger wandel je door een post-apocalyptische wereld. Andere spelers kunnen je ongezien helpen.

  • Mixtape. Ik ben normaal niet van de jaren-80-setting, maar deze verhalende game heeft een indrukwekkende soundtrack, met oa Iggy Pop.

  • Clair Obscur. Tijdens Gamescom aan mij getipt door BNR-concullega Joe van Burik. Een westerse jRPG met werkelijk prachtige vormgeving, die plaatsvindt tijdens een alternatief Belle Époque. Als groot fan van Art Nouveau heb ik er wel zin in.

  • Fable. Ik groeide op met Fable 2 en Fable 3, fantasygames die me een gevoel van spelersvrijheid geven als nooit tevoren. Al is mijn sterkste herinnering wel de manier waarop ik de economie van Fable 3 misbruikte om steenrijk te worden en daarmee de moeilijkste keuzes te omzeilen. Toch: de wederopstanding komt als geroepen.

• De beste games van 2024-lijst, dus.

• Vrijwel iedereen is laaiend enthousiast over de nieuwe Indiana Jones-game. Ik wat minder.

• Dankzij de remaster kreeg ik de kans om nog één keer uitgebreid mijn liefde te verklaren aan Legacy of Kain: Soul Reaver (1999), de game die mij leerde wat de potentie van games als vertelmedium was.

• Ik mocht dit jaar deelnemen aan het Game of the Year-panel van Gamer.nl’s Ron en Erik-podcast. Dank, mannen.

• Amazon heeft een tweede seizoen van gameanthologiereeks Secret Level aangekondigd. Ik snap zelf niet helemaal waarom: het eerste seizoen voelde als een berg losse trailers aan elkaar.

• Amerikaanse ministerie van Justitie sommeert twee topmannen om zich terug te trekken uit de raad van bestuur van Fortnite-maker Epic Games. Het gaat om mensen aangewezen door de Chinese gamegigant Tencent. De belangen van twee bedrijven mogen in de VS niet op die manier verstrengeld zijn, oordeelde Justitie.

• Activision verving stakende Call of Duty-stemacteurs stilzwijgend met andere acteurs, geeft het bedrijf nu toe.

• Eén van mijn favoriete games van het jaar, auto-roguelike Pacific Drive, krijgt een tv-verfilming.

• ZeniMax Online, het bedrijf achter The Elder Scrolls Online, heeft sinds afgelopen maand een eigen vakbond. Die is goedgekeurd door eigenaar Microsoft.